Slaapmatjes: Jouw matras voor onderweg

Een goed slaapmatje vormt de basis voor een goede nachtrust, of je nu kampeert in een tent, op zoek bent naar een ultralichte slaapmatje voor trektochten, of een slaapoplossing voor gasten nodig hebt. Je hebt de keuze uit zelfopblazende, opblaasbare en schuimrubberen slaapmatjes, die elk hun eigen voordelen hebben:

• Zelfopblazende slaapmatjes: Wanneer je een zelfopblazende slaapmatje uitrolt en het ventiel opent, breidt het schuim uit en vullen de holtes zich automatisch met lucht, wat zowel isoleert als dempt. Hierdoor combineren ze een relatief klein pakvolume met goede isolatie-eigenschappen en lichtgewicht. Een pionier en marktleider op dit gebied is het outdoor merk Therm-a-Rest uit de VS.
• Opblaasbare slaapmatjes: Opblaasbare slaapmatjes werken in principe als luchtbedden met luchtkamers, maar dan iets geavanceerder. Bij deze matjes worden luchtdichte, extreem lichte laminaatmaterialen verwerkt tot doordachte kamerconstructies. In de NeoAir-serie van Therm-a-Rest zorgen bijvoorbeeld talloze driehoekige cellen voor optimale isolatie. In de Comfort Plus-serie van Sea to Summit zorgen verspringende sprongcellen™ voor perfecte demping en isolatie.
• Schuimrubberen slaapmatjes: Bij slaapmatjes van schuimrubber is de kwaliteit van het materiaal essentieel, omdat dit de drukbestendigheid en veerkracht bepaalt, en daarmee hoe betrouwbaar en duurzaam het slaapmatje is. Goedkopere slaapmatjes zijn meestal gemaakt van polyethyleenschuim (PE). Deze modellen zijn vaak gemaakt van open-cellig schuim, waardoor ze snel hun demping verliezen en gemakkelijker vocht opnemen. Hoogwaardige slaapmatjes zijn gemaakt van gesloten-cellig schuim (bijv. EVA). Dit betekent dat de lucht in de cellen is opgesloten. Deze matten zijn elastischer en drukbestendiger. Het materiaal is licht, duurzaam en neemt geen water op.

Afhankelijk van het gewenste comfort en isolatievermogen kun je kiezen tussen verschillende diktes van het materiaal (meestal van 5 tot 20 millimeter) en verschillende maten. Voor verhoogde isolatie zijn sommige matten soms voorzien van een aluminiumfoliecoating of hebben ze een noppen- of wafelstructuur aan de bovenkant. Dit creëert holtes tussen de mat en de slaapzak, wat de warmte-isolatie verbetert.

Welke slaapmat voor welke toepassing?

Welk slaapmatje geschikt is voor jou hangt af van verschillende factoren. Allereerst is het natuurlijk belangrijk of je de voorkeur geeft aan een opblaasbaar model of een schuimrubberen slaapmatje. Ten tweede speelt het gewicht, het pakvolume en de isolatiecapaciteit van je nieuwe metgezel een rol. Ook het gewenste comfort moet worden overwogen.

• Slaapmat voor kamperen: Bij kamperen staat meestal comfort voorop, terwijl gewicht en pakvolume minder belangrijk zijn. Vooral als je alleen in de zomer in warme gebieden reist, is de warmte-isolatie meestal van ondergeschikt belang. Onze aanbeveling: een dikke, zelfopblazende slaapmat of een luchtbed/luchtmatras. Afhankelijk van je lichaamsgewicht en comfortbehoeften, kies je voor een dikte van 8 of 10 centimeter.
• Slaapmatje voor trektochten: Bij trektochten staat gewicht en pakvolume voorop, maar minder gewicht en pakvolume betekent ook minder comfort. De warmte-isolatie van het slaapmatje is afhankelijk van de reisbestemming en het seizoen (zie opgegeven temperatuurbereik). Onze aanbeveling: een zelfopblazend slaapmatje met een dikte van 3,8 of 5 centimeter. Voor koudere regio's of seizoenen kies je beter voor modellen met een hoge isolatiewaarde.
• Lichte en ultralichte slaapmatjes: De toepassing bepaalt het gewicht van het slaapmatje. Ultralichte trekkers zweren bij ultralichte modellen zoals de Therm-a-Rest NeoAir UberLight, die in de Small-variant slechts 170 gram weegt. Bedenk echter wel dat ultralichte materialen gevoeliger kunnen zijn voor beschadigingen. Een ondergrond of voorzichtigheid bij het omgaan met het materiaal kan helpen.
• Slaapmatjes voor bikepacking: Bij bikepacking geldt in principe hetzelfde als bij trektochten: het slaapmatje moet zo klein en licht mogelijk zijn vanwege de beperkte transport- en pakmogelijkheden. Daarnaast moet de warmte-isolatie van de mat geschikt zijn voor de omstandigheden en het weer.

Overigens worden slaapmatjes met een gewicht onder de 500 gram als ultralicht beschouwd, terwijl gewone slaapmatjes tussen de 500-1000 gram wegen en bijzonder comfortabele modellen zelfs meer dan 1.000 gram wegen.

De juiste slaapmat in de winter

Bij sommige high-end modellen zijn de luchtkamers van de mat gedeeltelijk gevuld met dons of microvezels om de warmte-isolatie te verbeteren - wat vooral in de winter of bij extreme temperaturen, zoals tijdens expedities, nodig is. Dergelijke matten zijn aanzienlijk warmer dan schuimrubberen matten of zelfopblazende slaapmatjes. Bovendien zijn ze extreem comprimeerbaar en licht. Afhankelijk van de warmte-isolatie zijn de oppervlakken van de matten voorzien van groeven om extra warmtebuffers onder de slaapzak te creëren.

Exped is toonaangevend op het gebied van isolatiegevulde luchtmatrassen. Blaas je luchtmatras alleen op met een pomp, anders komt er vocht in de mat door de ademlucht! Om ook gewicht en volume te besparen, zijn de benodigde luchtpompen ofwel geïntegreerd in de mat of dient de pakzak als pompzak bij het opblazen van de slaapmat.

• Tip: Het R-waarde van een slaapmatje geeft aan hoe goed of slecht een materiaal de warmte geleidt. Als vuistregel geldt: hoe hoger de R-waarde, hoe hoger de isolatiewaarde en vice versa.

Groot of klein pakvolume: Waar moet ik op letten?

Dikte, breedte en lengte: Vooral als je een slaapmatje met een klein pakvolume verkiest, spelen deze kenmerken een belangrijke rol bij de aanschaf van een nieuwe slaapmat:

• Dikte: Als we het merk Therm-a-Rest als referentie nemen, wordt een slaapmatje met een dikte van 3,8 centimeter beschouwd als het gemiddelde, waaruit de gewicht besparende trekkers zich van de comfortliefhebbers onderscheiden. Een slaapmatje vanaf een dikte van 5 centimeter biedt veel comfort, maar wordt vanwege het hogere gewicht en pakvolume zelden gebruikt tijdens trektochten of bivakken.
• Breedte: De breedte van je slaapmatje verandert meestal automatisch met de lengte. Het is belangrijk om bij het kiezen van de slaapmat de afmetingen van je tent in gedachten te houden, vooral als je met meerdere mensen reist en in de tent slaapt.
• Lengte: Voor comfortbewuste mensen: lig je graag comfortabel en maak je je niet al te druk om het gewicht? Dan geldt als vuistregel om een slaapmatje te kiezen die minstens zo lang is als je eigen lengte. Voor gewicht bespaarders: Als elk grammetje telt en je bereid bent om wat comfort op te offeren voor gewichtsbesparing, kan het slaapmatje ook korter zijn dan je lichaamslengte. Dit is vooral interessant voor trailrunners en snelle trekkers. Sommige fabrikanten bieden hun slaapmatjes ook in korte maten aan, zoals de NeoAir UberLite van Therm-a-Rest, die ook verkrijgbaar is in de lengte van 119 centimeter (small).

Onze tip: Als je twijfelt tussen twee lengtes, kies dan altijd de langere. Hiermee draag je misschien wel 100 gram meer gewicht, maar je wordt in twijfel beloond met een meer herstellende nachtrust. Overigens, als je als stel op pad bent, bieden fabrikanten zoals Exped of Therm-a-Rest ook slaapmatjes aan die speciaal zijn ontworpen voor twee personen, zoals de Outwell Sleepin Double of de Therm-a-Rest NeoAir Camper Duo.

Slaapmatjes voor zijslapers & bij rugproblemen

Als je een zijslaper bent, moet je niet bezuinigen op de dikte van je slaapmatje. We raden een dikte van minimaal 5 centimeter aan. Dit brengt weliswaar wat extra gewicht met zich mee, maar met deze slaapmatjes ben je ook in overgangsperioden verzekerd van comfort en isolatie.

Ook als je rugproblemen hebt, moet je letten op comfort en dus op een minimale dikte van je slaapmatje - dat wil zeggen: minstens 3,8 centimeter. Naast de dikte is het hier ook belangrijk dat de slaapmat je rug goed ondersteunt en niet te veel meebeweegt. Matrassen gevuld met lucht zijn hier in het nadeel. Matrassen gevuld met dons of microvezels zijn beter geschikt.

• Onze tip: Bij problemen in de nekwervel- en schouderzone kan een slaapkussen dat hoofd en nekwervel ondersteunt, zorgen voor meer comfort.